Ebediyete Ba???: Balat ?er‘iyye Sicillerinde Para Vakf? Kay?tlar? (1555-1838)

Vak?f medeniyeti olarak da bilinen Osmanl?’da vak?f kurumu e?itimden sa?l??a, kültürel hizmetlerden beledi hizmetlere kadar hayat?n her alan?nda çe?itli katk?lar sa?lam??t?r. Kurumun yayg?nl??? ve kapsay?c?l??? günümüze ula?an çok say?da vakfiye içeri?inden tespit edilmektedir. Vakfiyelerde vakf?n ciheti do?rultusunda ne tür hizmetler verildi?i ayr?nt?lar?yla kay?tl?d?r. Ayr?ca, ki?ilerin mal varl?klar?, mimari eserler, kamu görevlileri, hukuki i?lemler, mahalleler, aile üyeleri hakk?nda bilgiler gibi pek konu i?lenmi?tir. Para vak?flar?na ait vakfiyelerde ise bahsi geçen konulara ilaveten vakfedilen nakitler, i?letim usulleri, nema oranlar?, elde edilecek gelirlerin kullan?m?na detaylar söz konusudur. Çal??man?n amac? para vak?flar?n?n i?leyi? prensiplerini ortaya koymak sosyoekonomik yönden Osmanl? toplum ya?ant?s?na katk?lar?n? ara?t?rmakt?r. Örneklem alan? olarak, erken dönemlerden itibaren vakf? vakfiyelerinin bulundu?u ?stanbul Balat ?er’iyye Sicilleri al?nm??t?r. Çal??ma 1555-1838 aras?nda kay?tl? toplam 55 üzerinden gerçekle?tirilmi?tir. Bulgular?n kar??la?t?r?lmas? için üç farkl? mahkeme kay?tlar?nda edip inceledi?imiz 1491-1911 kurulmu? 426 vakfiyesine ba?vurulmu?tur. Bu sayede, say?s? olduklar? dönemler itibariyle, ?imdiye eksik kalan toplu de?erlendirme imkân? yakalanm??t?r. Neticede hizmetlerine devam edebilmek de?i?en ?artlara uyum sa?lamak ad?na çabalar harcad???na dair önemli tespitler yap?lm??t?r. kapsamda bir yandan kendi içinde geçirdi?i de?i?im dönü?ümler edilirken di?er bütünün parças? vak?flar?n ebediyete yapt?klar? ba???lar örneklenmi?tir.